Enschede

De Centrale Raad van Bestuur van ArtEZ Hogeschool is van plan een ingrijpende structuurwijziging door te voeren op de drie Kunstacademies AKI in Enschede, CABK in Zwolle en op de Academie voor de beeldende kunsten in Arnhem. Men is van plan om de namen van de drie academies te laten verdwijnen, en om de toelatingscommissie, de beoordelingscommissie en de eindexamencommissie te centraliseren. Dit zal als effect hebben dat de unieke identiteiten van deze kunstacademies zullen verdwijnen. Als de identiteit eenmaal verdwenen is, is de mogelijke volgende stap dat de academies in Enschede en Zwolle zullen verdwijnen, aangezien er dan geen bestaansrecht meer is. Op de AKI zijn de afdelingen Mode en Architectonische Vormgeving al opgeheven. Aan de studenten, docenten en ondersteunend personeel is niets gevraagd.

Op 3 april hebben honderden studenten van alle drie de academies, op initiatief van de studentenraad van de AKI, gedemonstreerd in Arnhem. Er vond een ludieke actie plaats. Alle studenten hadden een papieren zak over hun hoofd en liepen, begeleid door een requiem, het gebouw binnen. Eenmaal binnen liep men door naar de vergadering van de Centrale Raad van Bestuur en bood een petitie aan om protest aan te tekenen tegen de voorliggende plannen.
Het verdwijnen van de naam en identiteit van de AKI, zou het einde betekenen van een tijdperk. De AKI staat bekend als de meest vrije kunstacademie ter wereld. Niet de docenten bepalen wat een student doet, maar de student ontdekt zijn eigen talenten. De docent is hierbij een vakkundige begeleider met veel praktijkervaring. Het motto waaronder dit plaatsvindt is 'afleren en stimuleren'.Deze 'Tuin van Plato' is uniek en trekt dan ook studenten uit de hele wereld aan. De naam AKI is een groot merk en vervult een bijzondere rol in het Kunstonderwijs.
Voor Enschede zou het verdwijnen van de AKI, een groot verlies zijn. De AKI Kleurt al meer dan 50 jaar de Stad met talloze exposities, festivals en natuurlijk ook met zijn studenten. Juist in dit tijdperk van materialistisch nutsdenken, is de AKI broodnodig. Het is goed om zo nu en dan geconfronteerd te worden met zaken die niet aantoonbaar nuttig of commercieel verantwoord zijn. Dit kan ons wellicht helpen, om te leren gaan met dingen die buiten ons bevattingsvermogen liggen, maar wel van essentieel belang zijn.

Juist het confronterende karakter van de AKI, dreigt nu zijn eigen ondergang te worden. Beleidsmakers en managers worden er mee geconfronteerd dat de AKI, ondanks het grotendeels ontbreken van regels, toch goed kon functioneren. Het fenomeen AKI is dan ook een paradox: het is een instituut dat gegrondvest is op anarchie. Omdat het goed functioneert, is het bovendien een singulariteit. En daar dreigt ook het gevaar voor de AKI: regelgevers kunnen hier niet mee omgaan. Hoe kun je studiepunten geven voor een persoonlijke ontdekking van een student? Hoe kun je prestatie-indicatoren toepassen op een onderwijssysteem, als er geen onderwijssysteem is? Omdat op dergelijke vragen geen antwoord mogelijk is, probeert men het onderwijs op de AKI dusdanig te veranderen, dat de AKI wel 'meetbaar' wordt. Helaas zal dit wel het einde van de AKI betekenen.

Het wordt tijd dat de politiek zich er van bewust wordt dat de diversiteit in het kunstonderwijs ernstig ondermijnd wordt. Het idee om kunstacademies te laten fuseren en zo een efficiëntieslag te maken, komt nog uit de tijd dat schaalvergroting in het de politiek hip was. Inmiddels blijkt dat de schaalvergroting eerder tot verschraling van het onderwijs leidt, dan tot een goedkoper onderwijssysteem. Studenten voelen zich niet meer thuis in te grote leerfabrieken. Dus laten we de kleinschaligheid die nog wel bestaat koesteren en de eenheidsworstfilosofie bestrijden. Kunststudenten krijgen dan een kans om een academie te kiezen die bij hem of haar past; of het nu gaat om de vrijheid van de AKI, de evangelische inslag van CABK Zwolle, of het meer op de industrie gerichte Arnhem.

Aan het begin van het komende schooljaar nemen het College van Bestuur en de Hogeschoolraad van de ArtEZ waarschijnlijk een besluit over de nieuwe structuurwijziging. De SP wenst de betrokken bestuurders veel wijsheid toe bij hun afwegingen.

Moritz Gloerich